Ινστιτούτο Κλασικής Ψυχανάλυσης

Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα αποτελεί την  πλέον πολύπλοκη και κατά πολλούς αινιγματική κατάσταση στην ψυχική  εξέλιξη  του ατόμου  και το  ωθεί σε μια ατέρμονη αναζήτηση του νοήματος  του Είναι του πρώτα μέσα στην «οικογένεια» και στη συνέχεια στα οικογενειακά υποκατάστατα της κοινωνίας. Κατά την ψυχαναλυτική διαδικασία οι  οικογενειακές σχέσεις  διερευνώνται και   ερμηνεύονται επί τη βάση της έντασης του άγχους του βιώματος του υποκειμένου  σε σχέση  με τα ενδοβλημένα αρχαϊκά  και  εσωτερικευμένα οιδιπόδεια αντικείμενα έτσι όπως αυτά εμφανίζονται εντελώς αυθόρμητα στην μεταβίβαση. Αν και η έννοια της «οικογένειας»  στην ψυχανάλυση δεν αποτέλεσε  ποτέ μέρος της ορολογίας της λόγω του εξ ορισμού προσανατολισμού της προς το «υποκείμενο» ωστόσο συγκαταλέγεται μεταξύ των δυνατών σημαινόντων που κάθε υποκείμενο καλείται να νοηματοδοτήσει και να συνδέσει μεγάλες ποσότητες της λίμπιντό του κατά την συμβολοποίηση της και συνεπώς στις φαντασιώσεις που την περιβάλουν.

Διαβάστε Περισσότερα

Την εποχή της πρωταρχικής ορδής οι άνθρωποι ζούσαν σε σπηλιές. Αργότερα ζούσαν μέσα σε σπίτια. Σήμερα ζουν εντός ενός σχηματισμού βασιζόμενου στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα και αποκαλείται ‘οικογένεια’ – έναν όρο ψυχολογικό που έχει κυριαρχήσει σε κάθε επίπεδο και βασικά σε βάρος της ατομικότητας. Πρόκειται για έναν δυναμικό όρο που διαρκώς αλλάζει  και κατά βάση υποδηλώνει ότι οδεύουμε μονίμως προς έναν νέου τύπου ‘οικογένειας’: οι οικογένειες υπήρξαν μήτρο-κεντρικές, αργότερα πάτρο-κεντρικές σήμερα τείνουν να γίνουν όλο και περισσότερο μονογονεϊκές, ομοφυλοφιλικές, παρένθετες κ.λπ.

Διαβάστε Περισσότερα

Τα οικογενειακά συμπλέγματα («του αποθηλασμού», «της παρείσφρησης», «του οιδιπόδειου»), αποτελούν την πρώτη μεγάλη φιλόδοξη στιγμή του Λακανισμού, ως προς τη διαμόρφωση του ατόμου. Κατά τον Ruffiot, το οικογενειακό ψυχικό όργανο, προϋπάρχει εξελικτικά της εξατομίκευσης του ψυχισμού του ατόμου. Η εξελικτική πορεία του ατόμου καταλήγει συνήθως στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα και όλα τα παρεπόμενά του. Αυτό όμως που κατ’ εξοχήν βλέπουμε στην κλινική πράξη, είναι ένα ευρύ φάσμα οιδιποδειακών εκφάνσεων, τις οποίες υιοθετούν τα μέλη της οικογένειας, σε διαφορετικό βαθμό κάθε φορά. Ας έχουμε υπόψιν, ότι η οιδιποδειακή κατάσταση, ούσα η τελευταία στην εξέλιξη των μελών μιας οικογένειας, μεταφέρει στοματικά και πρωκτικά στοιχεία, τα οποία ψάχνουν να βρουν τη θέση τους, εντός του οιδιπόδειου συμπλέγματος.

Διαβάστε Περισσότερα

Ως φαινόμενο και ως εννοιολογία, η οικογένεια συγκροτείται πέραν του αδιαφοροποίητου “σεξουαλισμού”, τουτέστιν της αναγωγής της σε παίγνια άποιας-ποσοτικής σεξουαλικής-λιβιδινικής “ενέργειας”. Η διάσταση και η έννοια της λίμπιντο ενυπάρχουν, αλλά δεν επαρκούν για την ανάλυση ούτε του οικογενειακού φαινομένου, ούτε της σχέσης σεξουαλικότητας και οικογένειας. Η σχέση σεξουαλικότητας και οικογένειας αναλύεται προσφορότερα μέσω της προσφυγής στις μερικές ενορμήσεις. Οι μερικές ενορμήσεις αντιπροσωπεύουν δομικές ποιότητες, φόρμες, λογικές και κώδικες που μορφοποιούν τη λίμπιντο και την εντάσσουν στην όλη σύνταξη του ψυχικού συστήματος. Οι μερικές ενορμήσεις είναι ο καθοριστικός τρόπος ύπαρξης της σεξουαλικής ορμής (Έρως). Οι σωματικότητες της οικογενειακής συμβίωσης συναρθρώνουν την κάλυψη αναγκών με φαντασιώσεις, ηδονές και οδύνες, ικανοποιήσεις και ματαιώσεις.

Διαβάστε Περισσότερα

Με αφορμή μία κλινική περίπτωση θα εξετάσω την έννοια του διαγενεακού τραύματος και τις σχετικές με αυτό θεματικές που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά μέσα από την διακίνηση ασυνείδητων φαντασιώσεων, οι οποίες ευνοούν ασυνείδητες ταυτίσεις με τον πρόγονο-θύμα. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή η διαγενεακή μεταβίβαση ψυχικών καταστάσεων, π.χ. η κληρονομική ενοχή, που ο Φρόιντ αναφέρει ως παράγοντα που μετέχει  στην ψυχική οργάνωση. Οι N. Abraham και Μ. Torok συνέβαλλαν να κατανοηθεί αυτό το φαινόμενο, μέσω της έννοιας της «κρύπτης».

Διαβάστε Περισσότερα

Σ’ αυτό το συμπόσιο θα παρουσιάσω την περίπτωση μιας ασθενούς μου εξαρτημένης από ουσίες όπως L.S.D και ηρωίνη. Η αυτοκαταστροφικότητα την οδηγούσε συχνά σε σωματική κακοποίηση μαζί με όλη την συμπτωματολογία που περιγράφω στην εργασία μου. Θα αναφερθώ στην φύση των πρώιμων αμυνών έναντι του αντικείμενου και στον καταλυτικό ρόλο που στη συγκεκριμένη περίπτωση η ποιότητα των αμυνών της έπαιξε στην διαμόρφωση των εξαρτησιογόνων φαντασιώσεων της που την οδηγούσαν σε σωρεία εκδραματίσεων. Κατ’ αρχάς, ο εξαρτητικός ρόλος των τοξικών ουσιών συνδέεται με την ανάγκη για υπερκερασμό ενός ψυχικά στερητικού περιβάλλοντος. Αυτό σχετίζεται με την έλλειψη εξυπηρέτησης πρώιμων και βασικών αναγκών που χρειάστηκε η ασθενής μου ως απαραίτητες για την δημιουργία ενός λειτουργικού εγώ.

Διαβάστε Περισσότερα

Τι είναι η οικογένεια από ψυχαναλυτική άποψη και ποιος είναι ο ρόλος του ατόμου μέσα στην οικογένεια? Ως ‘οικογένεια’ ορίζονται οι διαβαθμίσεις μιας αιμομικτικής σχέσης που υφίσταται μεταξύ των μελών μιας κλειστής ομάδας προερχόμενης από την συνουσιακή εύρεση δύο ατόμων που αποκαλούνται ‘γονείς’. Συνεπώς, η εν λόγω πολύπλοκη και μοναδική στο είδος της κατάσταση επεκτείνεται κυρίως στο συμβολικό και στον αχανή συναισθηματικό χώρο πέραν του σωματικού επιπέδου που είναι δεδομένο. Στο βαθμό που η ως άνω αιμομικτική φαντασίωση  είναι λιγότερο ή περισσότερο απαγορευμένη είναι και αντιστοίχως συγκρουσιακή διότι τα χρησιμοποιούμενα σύμβολα και συναισθήματα στη θέση μιας έντονης σεξουαλικής επαφής δημιουργούν προβληματικές καταστάσεις διαστροφικής έντασης της οποίας γινόμαστε καθημερινοί μάρτυρες κατά την ανάλυση.

Διαβάστε Περισσότερα

εμπεριέχει την αμφισεξουαλικότητα. Η ψυχική αμφισεξουαλικότητα – που χαρακτηρίζει κάθε ψυχική οργάνωση ανεξαρτήτως φύλου και αφορά την ικανότητα να μπαίνει κανείς στην θηλυκή / παθητική θέση – δεν είναι το ίδιο με την αμφισεξουαλική συμπεριφορά, το πέρασμα δηλαδή στην πράξη, όπου το άτομο κρατάει την σεξουαλική γεννητική σχέση με τα δύο φύλα αδυνατώντας να επιλέξει.

Διαβάστε Περισσότερα

«Είμαστε μια πολύ καλή οικογένεια γιατρέ» ήταν τα πρώτα λόγια της νεαρής Ισμήνης, το απόγευμα που για πρώτη φορά ερχόταν στο ιατρείο μου. Και κατόπιν έσπευσε να εξηγήσει περαιτέρω τη φράση της. Οι γονείς της ήταν δύο υψηλής μόρφωσης, ευρύτατης παιδείας άνθρωποι, ουμανιστικής θεώρησης και αλτρουιστικής συμπεριφοράς προς το κοινωνικό σύνολο. Έχαιραν μεγάλης εκτίμησης και σεβασμού από τον κοινωνικό τους περίγυρο. Η Ισμήνη και η αδελφή της ήταν επίσης δύο μορφωμένες και καλλιεργημένες νεαρές γυναίκες, που ασπάζονταν το ίδιο αξιακό σύστημα με τους γονείς και έχαιραν γενικότερης εκτίμησης.

Διαβάστε Περισσότερα

μήτρα είναι η αρχαία πατρίδα των ανθρώπων σύμφωνα με τον Ferenzi. Από την ενδομήτριο ζωή υπάρχουν πρώιμες αισθήσεις στο έμβρυο με το ταξίδι της αυτονόμησης ενός ξεχωριστού από την μητέρα βρέφους να ξεκινάει αμέσως μετά το κόψιμο του ομφάλιου λώρου. Το στήθος της μητέρας είναι το πρώτο αντικείμενο με το οποίον έρχεται σε επαφή το βρέφος και γίνεται ο φορέας που θα προβληθούν οι φαντασιώσεις του. Βέβαια, η μητέρα επενδύει φαντασιακά το μωρό της πριν ακόμα γεννηθεί. Έτσι όταν τελικά γίνει η συνάντησή τους η δημιουργούμενη σχέση θα αποτελέσει έναν από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της δόμησης του εγώ αλλά και την αρχή της ψυχικής ζωής και της σεξουαλικότητας του ατόμου.

Διαβάστε Περισσότερα

Η ψυχανάλυση απέδωσε συνεχώς αυξανόμενη σπουδαιότητα στην ‘ενόρμηση’ της επιθετικότητας. Η λειτουργία της παρουσιάζεται από τα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης του ατόμου. Η ψυχανάλυση υπογράμμισε την πολυσύνθετη συσχέτιση της επιθετικότητας με την σεξουαλικότητα. Ήδη από την εποχή της συγγραφής της περίπτωσης  της Ντόρας ο Freud υπαινίσσεται την παρεμβολή της υπόγειας επιθετικότητας που εμφανίζεται μέσα από την ανερμήνευτη μεταβίβαση όπου προβάλλεται στη θεραπευτική διαδικασία η απωθημένη αιμομικτική διάσταση που υφίστανται τα μέλη μιας οικογένειας.

Διαβάστε Περισσότερα

Ο μύθος είναι η δρώσα πραγματικότητα μίας οικογένειας. Συνήθως έχει τη μορφή μίας εξιδανικευμένης αφήγησης με περιεχόμενο καταγωγής, υπεροχής, μεγαλείου ή δίωξης. Στην ενδοψυχική πραγματικότητα λειτουργεί ως καλοήθες ή κακόηθες Υπερ-Εγώ ή ως το αντικείμενο της επιθυμίας.

Διαβάστε Περισσότερα