Γυναικείες επιτυχίες και αποτυχίες στη μετουσιωτική διαδικασία του Οιδιπόδειου συμπλέγματος


ΕΥΤΥΧΙΑ ΓΥΠΑΡΑΚΗ

Η Οιδιπόδεια κατάσταση στη γυναικεία της διάσταση είναι άκρως ιδιάζουσα και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ως προς τα κενά που παρουσιάζει η βασική της εκδοχή. Η κύρια διαφοροποίηση της γυναικείας κατάστασης αναφέρεται στο τετελεσμένο του ευνουχισμού. Αυτό συνιστά μία πανίσχυρη φαντασίωση η οποία επεκτείνεται σε όλα τα επίπεδα της γυναικείας ψυχολογίας. Χαρακτηρίζεται από αποφασιστικότητα, αδιαπραγμάτευτη σταθερότητα και πρωτογενώς εφαρμόζεται απ’ το κορίτσι (κόρη) και από την έφηβο χωρίς φοβική αβεβαιότητα. Αυτά τα χαρακτηριστικά πολλές φορές αναγνωρίζονται λανθασμένα ως θετικά στοιχεία της λειτουργίας του Εγώ της γυναίκας στο ψυχοπαθολογικό τους επίπεδο. Στην πραγματικότητα όμως αυτό είναι εντελώς φαινομενικό αν σκεφτούμε ότι αυτό που υποβόσκει είναι η γυναικεία ναρκισσιστική υπερεπένδυση η οποία προσδίδει τα ανωτέρω γνωρίσματα. Το χαρακτηριστικό στην εν λόγω κατάσταση έγκειται στο ότι η ναρκισσιστική διάσταση της γυναίκας παρεμβαίνει σε κάθε τι οιδιπόδεια και μάλιστα με σχετική άνεση: με απόλυτη αποφασιστικότητα και χωρίς ιδιαίτερη αμφιθυμία επιβάλλεται στην λιβιδινική λειτουργικότητα δίνοντας της ένα εγω-συντονιστικό χαρακτήρα και κατ’ επέκταση μια αντίστοιχη επαναληπτικότητα συνοδευόμενη από αποδοχή και ναρκισσιστική ευχαρίστηση σε κάθε επίπεδο. Στην κλινική πράξη βλέπουμε πόσο εύκολα μια γυναίκα αν βρεθεί σε περιβάλλον διευκολυντικό ενός αρνητικού οιδιποδείου λόγω ενός επιθετικού πατέρα σε συνδυασμό με μια μάνα αδύναμη, καταθλιπτική και υποτακτική είναι πολύ εύκολο να ταυτιστεί με τον επιθετικό πατέρα προκειμένου να προστατευτεί. Επιθυμία της με ευκολία καθίσταται η επιθυμία του πατέρα κι’ έτσι έχει αμετάκλητα μετατρέψει το ψυχισμό της σε λεσβιακού τύπου ανδρισμό ή, υπερβάλλουσα αυτοπεποίθηση επιθετικού χαρακτήρα. Σε άλλες περιπτώσεις μια γυναίκα που ως «κόρη» έχει βιώσει το πατρικό πρότυπο επιθετικό αλλά απρόσιτο και πάλι θα ταυτιστεί μαζί του με σκοπό να προφυλάξει τον εαυτό της και την μητέρα της απ’ αυτόν δημιουργώντας όμως μια υστερικού τύπου εκτροπή. Αυτή θα λάβει την μορφή τύφλωσης μεταφέροντας το μήνυμα ότι δεν μπορεί να δεί και δεν χρειάζεται να βλέπει αυτό το οποίον συμβαίνει στον περιβάλλοντα χώρο της. Έτσι δεν υποχρεώνεται να αντιμετωπίσει συναισθηματικά τη σωματική βιαιότητα που βιώνει φαντασιακά. Μια κατάσταση αποσύνδεσης μεταξύ συναισθήματος και πράξης δημιουργεί υστερική συμπτωματολογία τύφλωσης η οποία θα διαρκέσει σε όλη της την ζωή. Αυτές είναι οι δύο περιπτώσεις που θα αναφέρω στην παρούσα εργασία μου με όλες τις διακυμάνσεις και ποικιλομορφίες της.