Αγγελική Σαλιών Παπαγεωργίου
Στην πορεία της εξέλιξης της ψυχανάλυσης, ευθύς εξ αρχής, υπήρξαν ερωτήματα τα οποία συνυφαίνονται με το κατά πόσο μία ρεαλιστική αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων των ασθενών, μας ήταν περισσότερο χρήσιμη από την ερμηνευτική του ασυνειδήτου και των διασυνδέσεων του με τις φαντασιώσεις του ασθενή, οι οποίες εν υπήρχαν στους ελεύθερους συνειρμούς του. Τα επιχειρήματα εδώ και εκεί ήταν τόσα πολλά ώστε συχνά αποτελούσαν ακόμα και αιτία επ’ απειλούμενων διασπάσεων του ψυχαναλυτικού χώρου.
Θα πρέπει εν προκειμένω να επισημάνουμε ότι τις πρώτες δεκαετίες της εμφάνισης της ψυχανάλυσης, η σημασία του πλαισίου δεν είχε ακόμα σταθεροποιηθεί στο βαθμό που παρατηρούμε σήμερα. Παραδείγματος χάριν ο αριθμός των συνεδριών από πέντε (5), σε μία (1) ή δύο (2) γνωρίζουμε ότι καθιστά την συνέχιση της λειτουργίας του ασυνειδήτου λόγω των αμυνών που συμβάλλουν σε αυτό το σκοπό, σχεδόν αδύνατη. Και υπό αυτή την έννοια λέμε ότι η ψυχανάλυση εξαρτάται από το αν ο ασθενής ξαπλώνει στο ντιβάνι ή αν οι συνεδρίες του είναι 4 ή 5 φορές την εβδομάδα ή αν δίνει την αμοιβή του αναλυτή μία (1) φορά τον μήνα απ’ ευθείας και χωρίς την χρήση ενδιάμεσων φορέων (π.χ. ενός τραπεζικού λογαριασμού) ή εάν ο αναλυτικός χώρος είναι στεγνός ερεθισμάτων ή εάν η πλήρης άγνοια της προσωπικής ζωής του αναλυτή είναι δεδομένη.
Αν και οι απόψεις αυτές έχουν δουλευτεί επί δεκαετίες, οι καινούργιες ανακατατάξεις που λαμβάνουν χώρα σχετικά πρόσφατα θέτουν υπό αίρεση αυτή την υποτιθέμενη σταθερότητα του πλαισίου. Με ευκολία σήμερα ψυχαναλυτικά Ινστιτούτα ιδιαίτερα εκείνα που βρίσκονται στις Η.Π.Α διατείνονται ότι αυτό που θεωρείται σήμερα ψυχοθεραπεία μπορεί κάλλιστα να συμπεριληφθεί ως ψυχανάλυση, παρά τις αλλαγές του πλαισίου, του τόπου που λαμβάνει χώρα η ανάλυση, τις αλλαγές των συνεδριών, της χρήσης ρεαλιστικών παραμέτρων που υπεισέρχονται στη ζωή του ασθενή, παράγοντες που δεν χρειάζεται να ερμηνεύονται κάτω από ένα αμυντικό σύστημα του ΕΓΩ. Συνεπώς για όλα αυτά τα θέματα καλούμαστε να δώσουμε συγκεκριμένες απόψεις ή ακόμα και εμπεριστατωμένες τοποθετήσεις.