Ψυχανάλυση και ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία: Χαρακτηριστικά του πλαισίου


Βούλγαρη Μαρία Αθηνά

Όταν η ψυχαναλυτική πράξη τίθεται σε πλήρη εφαρμογή με σκοπό την θεραπευτική αποτελεσματικότητα τότε επεκτείνεται πέραν των ορίων των κλασικών θεωρητικών της θέσεων και περιλαμβάνει μία σωρεία προεκτάσεών της οι οποίες είθισται να αποκαλούνται ψυχοθεραπευτικές παραλλαγές αν και προέρχονται αμιγώς εξ αυτής. Όμως επ’ αυτού δεν υπάρχει γενική παραδοχή διότι για πολλούς η ψυχανάλυση και η (ψυχαναλυτική) ψυχοθεραπεία δεν μπορεί να ταυτίζονται διότι ξεκινούν από εντελώς διαφορετικές αφετηρίες. Σύμφωνα μ’ αυτούς συναντώνται μόνον στο ότι αμφότερες βασίζονται στην λεκτική παρέμβαση και ακρόαση στο πλαίσιο της ομοιότητας του πλαισίου που χρησιμοποιούν. Όμως τις τελευταίες δεκαετίες ακόμη και το παλαιότερα εφαρμοζόμενο σταθερό πλαίσιο έχει ριζικά αλλοιωθεί. Στο κλινικό υλικό που παραθέτω, θα προσπαθήσω να γίνει κατανοητή η ιδιαιτερότητα της ψυχαναλυτικής πρακτικής σε αντιδιαστολή με την ψυχοθεραπεία με επικέντρωση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πλαισίου επ’ αυτών των δύο προσεγγίσεων. Συγκεκριμένα θα αναφερθώ στις ιδιαιτερότητες της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας αναφορικά με τον στόχο, τις άμυνες, την ερμηνευτική διαδικασία εντός ενός ποικιλόμορφου πλαισίου και αντιστοίχως εντός ενός σταθερού ψυχαναλυτικού. Θα δούμε την προσαρμοστικότητα της λειτουργίας του ψυχικού οργάνου κατά το πέρασμα του από μία σειρά ενδοψυχικών διαδικασιών όπως αυτές περιγράφονται στην κλασική ψυχανάλυση.