Οι ‘αλλαγές’ του πλαισίου: Άλλο ψυχοθεραπεία και άλλο ψυχανάλυση


Διονυσία Χρόνη

Η έννοια του πλαισίου ως συνάρτηση του χώρου της ψυχανάλυσης έχει θεωρηθεί ότι είναι αυστηρά προκαθορισμένη σε σύγκριση με τη ψυχοθεραπεία. Στη μεν ψυχανάλυση το πλαίσιο αποτελεί έναν χώρο αυστηρά προδιαγεγραμμένων ορίων, που θα εξετάσω στην εργασία μου, ενώ στη ψυχοθεραπεία ο χώρος αναφοράς του είναι πολύ ευρύτερος. Στη πράξη κάποια μορφή ψυχαναλυτικού πλαισίου χρησιμοποιείται σε κάθε είδους ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Γενικώς, το νόημα λειτουργίας του πλαισίου δεν είναι κοινώς αποδεκτό επί ίσοις όροις. Υπάρχουν σχολές ψυχοθεραπείας που θεωρούν άκρως εσφαλμένη την αυστηρότητα του πλαισίου της ψυχανάλυσης με το σκεπτικό ότι το ασυνείδητο μπορεί να εκφράζεται πολύ πιο παραγωγικά όταν διαθέτει χαλαρά όρια, τα οποία όμως δεν είναι ανεξέλεγκτα. Κι’ έτσι κάτι αντίστοιχο βλέπουμε να συμβαίνει στην πρακτική της ψυχανάλυσης ιδιαιτέρως τις τελευταίες δεκαετίες και σε συνάρτηση με τις εξελίξεις της τεχνολογίας όπως επισημάνθηκε στο συνέδριο του Ινστιτούτου Κλασικής Ψυχανάλυσης το 2024. Τότε μελετήθηκαν σε βάθος οι σχετικές παράμετροι: όπως της εξ αποστάσεως ανάλυσης και των ποικίλων διακυμάνσεων του πλαισίου που σύμφωνα με ορισμένους εκ των ψυχαναλυτών/ψυχοθεραπευτών οι εν λόγω εξελίξεις μπορούν να ιδωθούν μέσα από ένα αμιγώς ψυχαναλυτικό πλαίσιο. Στην εργασία μου αυτή θα εξετάσω τις παραπάνω παραμέτρους με σκοπό να διερευνήσω τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης μεταξύ ψυχοθεραπείας και ψυχανάλυσης αλλά ακόμα-ακόμα και την διαχεόμενη κουλτούρα ιδιαίτερα πέρα του Ατλαντικού ότι οι διαφοροποιήσεις του πλαισίου μεταξύ ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας δεν είναι κλινικά σημαντικές.