Αγγελική Σαλιών – Παπαγεωργίου.
Πριν από μια 3ετία η ίωση που αποκαλούμε Covid 19, για πρώτη φορά και επίσημα επέφερε μία τεχνολογική αναγκαιότητα στο χώρο της ψυχανάλυσης, η οποία πρωτύτερα και επί 10ετίες συζητιόταν, αλλά κανείς δεν την έπαιρνε στα σοβαρά. Αυτή η απροσδόκητη εξέλιξη επέφερε θετικές και αρνητικές προοπτικές στο χώρο της ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας. Αναφερόμαστε στην εξ’ αποστάσεως ανάλυση, την χρήση του Internet και κατά συνέπεια το ρόλο του μηχανήματος-computer ως ενδιάμεση οντότητα μεταξύ ασθενούς και αναλυτή. Μέχρι τότε γνωρίζαμε ότι η μόνη ενδιάμεση κατάσταση στην ψυχαναλυτική θεραπεία η οποία παρεμβαίνει θετικά προς την κατεύθυνση μιας λεκτικά απελευθερωμένης σχέσης ασθενούς – αναλυτή ήταν το γνωστό μας πλαίσιο. Ως γνωστόν, επ’ αυτού έχουν εκφραστεί πολλές απόψεις όπως, για παράδειγμα, ότι συνιστά την τρίτη δύναμη – την πανίσχυρη, τιμωρητική και ανασταλτική της σεξουαλικότητας πατρική εξουσία. Οι τρέχουσες όμως τάσεις για την χρήση της τεχνολογίας (internet) στην ανάλυση έχουν επίσημα πλέον προβληματίσει στο ανώτερο δυνατό επίπεδο τους ψυχαναλυτές, τα ψυχαναλυτικά ινστιτούτα και κυρίως τους κλασικούς αναλυτές όσο αφορά ευρύτερα θέματα θεωρίας, τεχνικής και μεταβίβασης στην ανάλυση. Διότι αν το κλασικό πλαίσιο ενθάρρυνε τους ελεύθερους συνειρμούς στη θέση της εκδραμάτισης η παρούσα κατάσταση ενδέχεται να ενθαρρύνει προς την αντίθετη κατεύθυνση με ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Η ύπαρξη μίας ιντερνετικής συσκευής, με απόλυτα τελειοθηρικά χαρακτηριστικά, η οποία μπορεί και παρυσφρείει ανάμεσα σε αναλυτή και αναλυόμενο, καταλύοντας φαντασιακά δεδομένα εγγύτητας εκ του ασυνειδήτου στα οποία τόσο καθοριστικά στηρίζεται η ανάλυση, υπερβαίνει κατά πολύ τις όποιες ατέλειες του τυπικού πλαισίου καθώς και τα ενδεχόμενα κενά των συμβολισμών της παντοδυναμίας του προαναφερθέντος τρίτου πόλου είτε είναι αντιπροσωπευτικός της πατρικής εξουσίας είτε του υπερεγώ γενικότερα. Επίσης η αναίρεση της αίσθησης μητρικής φροντίδας, σεξουαλικής μεταβιβαστικά επιθυμίας και φόβου ευνουχισμού μεταξύ πολλών άλλων που παρατηρείται στην εξ αποστάσεως ανάλυση, πιθανόν να προκαλούν μία αναλυτική πτώση επειδή υποκαθίσταται η φαντασιακά συνουσιακή τελειότητα της οιδιπόδειας κατάστασης από τη αυνανιστική σχετικότητα της εξ αποστάσεως κατάστασης. Σίγουρα η τελειότητα και η παθητικότητα της τεχνολογίας εξασφαλίζει μία ανώδυνη επένδυση λιβιδινικής αφθονίας κάτι όμως που το Εγώ καθόλου δεν το υποστηρίζει κατά την επιδίωξή του να σχηματίσει έστω και εσφαλμένα οιδιπόδεια σχήματα εκ του σύνεγγυς τουλάχιστον έως ότου βρει με τις δικές του αποκλειστικές προσπάθειες αυτό που φαντασιακά εν τέλει θα του ταιριάζει. Κατά την περίοδο του covid 19 συχνά παρατηρήσαμε μεγάλες βελτιώσεις στην κλινική εικόνα ασθενών με τις εξ’ αποστάσεως αναλύσεις βαθμιαία όμως είδαμε αυτές τις βελτιώσεις να χάνονται και η ψυχοπαθολογία του ασθενή να έχει την τάση να επιστρέψει εκεί που αφέθηκε προ του covid 19. Αυτό μας γεννάει την υποψία και το ερώτημα ότι παράλληλα με τις παραπάνω αρνητικές παρατηρήσεις εν τούτοις η χαλαρότητα του πλαισίου στην εξ αποστάσεως ανάλυση ενδέχεται να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και θετικά. Ενδέχεται, δηλαδή, να σημασιοδοτεί για κάποιους ασθενείς την ανάγκη μίας αναλυτικής φάσης χαλαρού αντικειμενότροπου πλαισίου που ενδεχομένως χρειάζονται ορισμένοι ασθενείς προτού χρησιμοποιηθεί το περισσότερο υποκειμενότροπο πλαίσιο για την εν συνεχεία διά ζώσης παρουσίας στην ανάλυση.