Κατερίνα Οικονόμου.
Το αποκαλούμενο ψυχιατρικό στίγμα είναι γνωστό ως προς τις επιπτώσεις του σε κοινωνικό, ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Για πολλές δεκαετίες ή και αιώνες, το στίγμα αυτό εμπόδιζε την προσπάθεια θεραπείας και βελτίωσης των ψυχολογικών προβλημάτων των πολιτών μιας κοινωνίας. Κάθε άτομο με ψυχολογικά προβλήματα έβριθε από διωκτικού τύπου ενοχές επειδή εξ’ αιτίας της νόσου του βίωνε να αποτελεί ο ίδιος μια παράπλευρη απώλεια τόσο για την οικογένεια του όσο και για τον εργασιακό του χώρο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναπτύσσονται έντονα ενοχοποιητικά συναισθήματα με βάση το γεγονός ότι το άτομο-ασθενής γινόταν δια βίου αντικείμενο εκμετάλλευσης λόγω της ανημπόριας του να ελέγξει τα ενοχικά συναισθήματα του. Η παρουσία της ψυχανάλυσης λειτούργησε απενεχοποιητικά διότι κατέστησε τον ασθενή υγιέστερο όσο αφορά την συμπεριφορά του καθώς και περισσότερο δυνατό και με αυτοπεποίθηση σε επίπεδο εγωτικών δομών οι οποίες του εξασφάλιζαν πως το στοιχείο της κατωτερότητας του συνιστούσε απόρροια μιας προσωπικής του φαντασίωσης ότι έπασχε από παθολογικά ελλείμματα που βαθμιαία επρόκειτο να τον καταστρέψουν. Αυτό προέκυψε από την έντονη και σχεδόν καθημερινή επαφή του ασθενή με τον αναλυτή μέσα στον αναλυτικό χώρο ενός εξαιρετικά μεταβιβαστικού πλαισίου που προήγαγε την παλινδρόμηση και βοηθούσε το ψυχικό όργανο να επενδύσει μαζικά επί της ανάλυσης και της συναισθηματικά ακόρεστης ανάγκης της. Όμως, την τελευταία εικοσαετία ποικίλων ειδών ανάγκες και καταστάσεις άρχισαν να ευνοούν την εξ’ αποστάσεως ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Ας θυμηθούμε την τηλεφωνική ψυχανάλυση της δεκαετίας του 2000 η οποία είχε πάρει τεράστια έκταση. Πρόσφατα, παρουσιάστηκε η πανδημία covid 19 και με την ευκαιρία αναπτύχθηκε η ιντερνετική ψυχανάλυση. Η δράση πλέον της τεχνολογίας άρχισε να παίζει καταλυτικό ρόλο στην εφαρμογή της εξ΄ αποστάσεως ψυχανάλυσης. Παρατηρήσαμε τότε το φαινόμενο μιας βελτίωσης των συμπτωμάτων ορισμένων ασθενών μέσα από την εξ΄ αποστάσεως ψυχανάλυση. Φαίνεται όμως πιθανό πως η ανάλυση η οποία δεν συνοδεύεται από φαντασιακή εγγύτητα και συναισθηματική μεταβίβαση μέσα στο ψυχαναλυτικό πλαίσιο έχει επιφανειακές ρίζες καθότι συνολικά οι εν λόγω βελτιώσεις ανεστάλησαν με την έναρξη της εκ του σύνεγγυς ανάλυσης. Η ψυχανάλυση που δεν ακολουθείται από τις ελεύθερες φαντασιακές διαδρομές εκ των αμυνών του Εγώ μέσα στον αναλυτικό χώρο δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια ζωής. Αυτό ελπίζουμε να φανεί και από το κλινικό υλικό αυτής της παρουσίασης.