Εμμ. Γ. Στεφανουδάκης

Όπως δεν υπάρχει ποτάμι χωρίς κοίτη, ποτήρι χωρίς νερό, ωκεανός χωρίς πυθμένα έτσι και ο δομικός φέρων σκελετός στηρίζει το ζωντανό ή το ρέον ώστε οι διεργασίες (η κίνηση, η αλλαγή, οι μετασχηματισμοί) να καταστούν πραγματικότητα.Όμως η καθεαυτό πραγματικότητα ενέχει και προϋποθέτει δύο πλευρές – την αντικειμενική (υλική-φυσική), αδιαμφισβήτητη και την υποκειμενική (βιολογική-ψυχική) που διαρκώς αλλάζει τροποποιείται, μετασχηματίζεται και αναζητά ή της προσδίδονται διάφορα νοήματα. Η ψυχανάλυση έτσι όπως την ανέπτυξε ο Φρόυντ, σαν θεωρία κατανόησης του ψυχικού κόσμου, των ασυνείδητων πλευρών του και των αντίστοιχων μηχανισμών, έφερε ένα νέο τρόπο κατανόησης των λειτουργιών και των παραμέτρων, που καθορίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, αναπτύσσοντας νέες έννοιες και νοήματα. Η παραγωγή αυτών των νοημάτων λαμβάνει χώρα εντός της ψυχαναλυτικής πρακτικής και προκύπτει από την συνάντηση εκ πρώτης όψεως δυο ανθρώπων, αλλά σε ένα άλλο επίπεδο, δυο ψυχισμών με όλη την πολυπλοκότητα τους αλλά κυρίως την διαφορετικότητα τους που καλούνται να κατασκευάσουν κάτι κοινό και διαφορετικό ταυτόχρονα. Στον χώρο της ψυχανάλυσης προκάλεσε αίσθηση η πρόταση του G. Bleger περί ‘Εγώ και μη Εγώ’ όπου διαχωρίζεται η ακίνητη σταθερή πλευρά του ψυχισμού με την πάλουσα, ζωντανή, ανήσυχη, πλήρης επιθυμιών πλευρά του. Το ερώτημα είναι, αυτή η ακίνητη πλευρά υπήρξε ποτέ ζωντανή και αντικείμενο επενδύσεων που στην πορεία κατέστησαν ανενεργείς; Ο χώρος της θεραπείας που εγκλωβίζει το άχρονο του ασυνείδητου οδηγεί στο να ενεργοποιήσει τις ανενεργείς και ξεχασμένες δομικές και λειτουργικές πλευρές του και να τις καταστήσει επίκαιρες με την δημιουργία του μεταβιβαστικού χώρου. Το πλαίσιο – ως setting αλλά και ως χώρος μη-Εγώ, το περιέχων και κατ’αντιστοιχία το περιεχόμενο κλπ – είναι έννοιες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια και κατέλαβαν τον χώρο τους στο ψυχαναλυτικό λεξιλόγιο. Αυτές άραγε είναι έννοιες που δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιούνται προς χάριν ενός απαραίτητου διαλόγου για την παραγωγή νοήματος και ενδεχομένως μιας αμυντικής διάταξης η οποία μετατοπίζει και ισομοιράζει το νόημα προς μια κατεύθυνση προκειμένου αυτό να ξαναβρεί τις πηγές του ή πρόκειται για μια δημιουργία εκ του μη όντος; Η αναζήτηση παραγόντων που συμβάλλουν στην ψυχαναλυτική διεργασία, πέραν των γνωστών αλλά πάντα προς διερεύνηση της φροϋδικής θεωρίας, δεν είναι σίγουρο ότι ανοίγουν ορίζοντες αν δεν τους κλείνουν. Καθότι η επιθυμία ως κινητήριος δύναμη των πάντων κινδυνεύει να συνθλιβεί στις διάφορες συμπληγάδες που καραδοκούν.